Lubunya nedir? Kaynaklarda, Çingenece’de argo bir kelime olarak; ‘kadınsı tavırlı erkek eşcinsel’ anlamına gelen bir kelime. Tam olarak yazımının veya okunuşunun netlikle hangisi olduğu tartışılır. Çünkü bu kelime, örneğin lübunya, lübinya, labunya veya en yaygın şekliyle lubunya olarak karşınıza çıkar. Bir kaç farklı yazılışı olduğu gibi, söylenişleri de o oranda çeşitlilik gösterir. Yani kelimeyi genel olarak seslendiren lgbt kesmi baz alınca bu sonuca varabiliriz. Öte yandan hepsi de popüler sayılır. Bence ‘lubunya’ en popüler olanı. Kelimenin kökeniyle alakalı bilimsel veya akademik bir makale de bulamazsınız. Yani şimdilik öyle.
Alttaki resimde, en bilindik dijital sözlüklerden Tureng sitesinde, Lubunya kelimesi, labunya olarak geçiyor. Ama en doğru kullanımı lubunya’dır diye düşünüyorum! (linkten bakabilirsiniz) ‘Queer’ İngilizcede diğer bir çok anlamının yanı sıra ‘eşcinsel’ kelimesiyle örtüşüyor. Yani lubunya kelimesinin asıl karşılığı bence queer olmamalı. Çünkü aşırı kadınsı tipleri tanımlamak için tercih ediyoruz. Neyse bu başka bir mesele. Biz lubunyayız diye İngilizcesinin ne olduğunu bilmek zorunda değiliz. Veya İngilizcedeki tanımla örtüşmek durumunda değiliz. Farklı kültürlerde lubunyalık çeşitlilik göstermektedir. Biz sadece oluruz 🙂 Ayrıca lubunya nedir diye sorarsanız herhangi otorite bir siteden resmi bir açıklama bulamazsınız.
Türkçe bir kelimenin ne anlama geldiğini soracak en otorite site bildiğiniz üzere TDK. Lubunya nedir diye sorduğunuzda hiç bir sonuç vermiyor. Askında olmamasına çok şaşırdım. Ancak işin ilginç yanı bu linkte, TDK tarafından yayınlanmış bir PDF dosyası içinde lubunya nedir diye açıklamamışlar ama lubunya kelimesi cümle içinde geçiyor. Kelimeyi işaretleyerek eklediğim ekran görüntüsü altta. Cümleyi okuyun.
Not: Tureng sitesinde Labunya olarak ekli kelime ayrıca lubunya olarak da ekli. Sitede daha önce lubunya kelimesi yoktu. Sonradan eklemişler.
Lubunya kelimesi aslında, hangi açıdan baktığınıza göre LGBT çatısı altındaki erkeklerin çoğunluğunu tanımlar. Travestilerin ortamında travestileri, gay erkek gruplarında da gayleri temsil eden bir genelleme. Ancak tanım çoğunlukla kadınsılık ile bağdaşık. Yani erkeksi veya gay olduğu anlaşılmayan biri için kullanmayı tercih etmeyiz çünkü yukarıda da dediğim gibi kadınsı olanları kapsıyor. Kadınsı gay’ler lubunyadır. Ayrıca erkeksi gay erkekler lubunya kelimesiyle tanımlanmak istemiyorlar. Oysaki kelime kabaca eşcinsel demektir.
Mesela ben bir lubunyayım. Travesti değilim, erkeksi hiç değilim. Kendimi daha çok nonbinary, (yani ikili olmayan veya akışkan cinsiyette olan biri) olarak tanımlıyorum. O halde lubunyayım. Düşünüyorum o halde varım gibi 🙂
Jargonda ve ortamına göre bu kelime için başka türevler görmek mümkün. Farklı lgbt bireyler, Lülü, lulu, lup lup, lüptürik gibi kelimeleri de tercih edebiliyor 🙂 Tabi bu kelimeler çoğunlukla eğlence amaçlı sessel benzerlikyen ötürü türetilmiştir.
Lubunca, LGBT bireyler arasında kullanılan ve kritik kelimelerin yerine geçen kelimeler topluluğudur. Lubunyaca da denir. Ancak lubunca diye başlıca bir dil yoktur. Lubunyaca bir jargondur. Karışıklık olmaması için lubunca denir ama başlıca bir dil olduğu için değil. Jargon kelimesi bir dilin argo kelimeler topluluğunu tanımlar. Oysaki lubunca kelimeler argo kelimeleri ulu orta kullanmamak için vardır. Lubunca, Türkçe dilbilgisiyle işlevsellik kazanır ve dolayısıyla Türkçe isim ve fiil çekim kurallarıyla kullanılır.
Lubuncadaki alıkmak kelimesi en kilit kelimelerden biri olup, lubunya dilindeki bir çok isim ve sıfatı fiilleştirir. (İngilizcedeki ‘get’ kelimesi gibidir)
Örnekler:
Lapuş: Öpücük anlamına gelir isimdir.
Madi: Kötü anlamına gelir ve sıfattır
Madilik: Kötülük anlamına gelir ve isimdir. Örnekleri çoğaltabiliriz çünkü yaklaşık 300 400 civarı kelime vardır.
Lapuş alıkmak: öpüşmek anlamına gelir fiildir
Madilik alıkmak kötülük yapmak ters davranmak anlamında olup fiildir.
Lgbt bireylerin çoğu bu dildeki çoğu kelimeyi bilir ama Tüm lgbt bireyler bilmez. Ayrıca çoğu eşcinsel birey, tüm kelimeleri de bilmez. Kelimelerin Romanca Fransızca ve bir kaç farklı dilden geldiği doğrudur. Baro, şovşak, balamoz gibi kelimeler Romancadır. Lavaj kelimesi ise Fransızca.
Yukarıda da belirtildiği gibi Lubunca başlı başına bir dil değil. Bu bağlamda çok kilit noktaların hedef alındığı bir jargon demek daha doğru. Yani ulu orta söylenemeyecek laflar olur ya işte o lafların yerine kişisel kelimeler söz konusu. Lubunca ile tam olarak anlamsal bütünlüğü koruyacak bir metin oluşturamazsınız. Ama sınırları zorlamak elbette münkün. İşte altta bir deneme yazısı var. Aşağıdaki yazı mümkün mertebe Lubunya dili kullanılarak yazılmaya çalışılmıştır. İleri düzey lubunca bilgisi gereklidir 😉
