Sunucu, bilgileri depolamak ve uzak istemci cihazlarda erişim sağlamak için tasarlanmış güçlü bilgisayardırdır. Bir sunucuda depolanan verilerin türüne ve amacına bağlıdır.
Bu soruyu yanıtlamak için sunucu kelimesinin nereden geldiğini anlamanız gerekir. “Hizmet etmek” anlamına gelen İngilizce to serve fiiline dayanmaktadır. Dolayısıyla sunucu, basit bir ifadeyle, belirli bir bilgi ağının (örneğin yerel bir ağ) tam olarak çalışabilmesini sağlamaya yarayan özel bilgisayardır.
“Sunucu” terimi ayrılmaz bir şekilde başka bir terimle bağlantılıdır “istemci”. Sunucu ile aynı ağ üzerinde bulunan, ona belirli istekleri gönderen ve ondan gerekli bilgileri alan kişisel bilgisayar, mobil veya başka bir cihaza verilen isimdir. Bir sunucunun varlığı, ona bağlı istemci cihazlar olmadan hiçbir anlam ifade etmeyecektir.
Türüne ve amacına bağlı olarak, bu sunucu çeşitli yararlı işlevleri yerine getirebilir:
Bunlar, sunucuları kullanmanın yaygın yollarından sadece bazılarıdır.
Türü ve amacı ne olursa olsun her sunucu bir bilgisayardır. Bu nedenle üzerinde klasik bilgisayar bileşenleri bulunmaktadır:
Sunucu donanımının ana görevlerinin depolama, yoğun işleme ve büyük miktarda verinin hızlı aktarımı olmasıyla ilgilidir. Bu görevleri başarıyla yerine getirmek için sunucular bunları içermektedir:
Bir kişi sunucu ile çok az bir süre etkileşime girer. sadece kurulum, bakım ve onarım aşamalarında. Monitörde yüksek kaliteli 3D grafikler görüntülemeye gerek yoktur ve bu, sunucuların başka bir donanım özelliğiyle ilgilidir.
Yoğun veri işleme, sunucu bileşenlerinin ısınmasına neden olur. Bu olumsuz etkiyi nötralize etmek için sunucular güçlü soğutma sistemleri içerir.
Sunucunun doğrudan aldıkları veriyi almak ve iletmektedirler. Üreticiler ve montajcılar bunu göz önünde bulundurarak sunucu makinelerini yüksek performanslı ağ kartlarıyla donatılmıştır. World Wide Web’e erişimi olan bir sunucu söz konusu olduğunda, şirketler ve veri merkezleri geniş bant internet bağlantısı sağlar.
Geçmişte sunucular genellikle bilgisayarlar için kullanılanlara benzer dikey bir şekilde monte edilirdi. Daha sonra, rafa monte tasarım standart hale geldi. Modern sunucu bileşenleri geniş düz bloklara monte edilir ve bunlar da kabine yatay olarak monte edilir. Bu tasarım, ekipmanın sınırlı alana en kompakt şekilde yerleştirilmesine olanak tanır.
Tüm ağın düzenli bir şekilde çalışmasını sağlamak için sunucuya sürekli güç sağlamak gerekir. Kesintisiz güç kaynakları çoğunlukla bu amaç için kullanılır.
Sunucuları büyük sıcaklık ve nem dalgalanmalarından, sel, yangın ve diğer durumlarından korumak önemlidir. Bu amaçla, veri merkezleri ve büyük şirketler özel olarak tasarlanmış sunucu sistemleri geliştirmiştir.
Söz konusu donanımı çalıştıran sunucu yazılımına özellikle dikkat edilmelidir. Muhtemelen herkes tarafından bilinen Windows gibi işletim sistemleri için çok uygun değildir, hatta hiç uygun değildir. Hem Microsoft tarafından geliştirilen hem de Linux ailesine ait olan işletim sistemlerinin sunucu sürümleri kullanılmaktadır. Bu arada, sunucu kararlılığı, veri güvenliği ve yapılandırma esnekliği sağladıkları için en yaygın kullanılanlar ikincileridir. Linux ailesinden bir sunucu işletim sistemi (örneğin Ubuntu Server) ile çalışmak özel bilgi gerektirir, bu nedenle veri merkezleri ve şirketler nitelikli BT uzmanlarını işe alır.
Çok fazla özellik ve bilgi işlem gücü gerektirmeyen küçük sunuculardan bahsediyorsanız, normal bir işletim sistemi iyi olabilir. Örneğin, Windows FTP’yi kurmak ve sınırlı sayıda kişinin erişebileceği dosya sunucusunun çalışmasını düzenlemek için fazlasıyla yeterli özelliğe sahiptir.
Sunuculara verilen görevlerin çeşitliliği, bu sistemlerin çok sayıda tür ve tipte olmasına yol açmıştır. BT uzmanı mevcut sunucu türleri konusunda bilgi sahibi olmalı ve her birinin amacını ve özelliklerini bilmelidir.
Bu belki de her İnternet kullanıcısının karşılaştığı en yaygın türdür. Web sunucuları, web sitelerini oluşturan metin, grafik, video ve diğer içerikleri depolar. Bir ziyaretçi, istemci görevi gören kişisel bilgisayarın veya mobil cihazın tarayıcısını kullanarak istek gönderir. Web sunucusu HTTP formatında yanıt verir ve verileri istemciye gönderir. Sonuç olarak, ziyaretçi ilgilendiği web sitesini ekranda görür, sayfalar arasında gezinir, formlar aracılığıyla veri gönderir kısacası web sunucusuyla etkileşime girer.
Bu sunucu türü, tek oyunu veya çok oyunculu modda çalıştıran aynı anda sanal dünyada bulunan oyuncular arasında etkileşim sağlar. Oyuncular World of Tanks, Counter Strike, DotA, World of Warcraft ve diğerleri gibi oyunların farkındadır. Her durumda, oyun sunucularından bahsediyoruz ve iyi bilinen oyunlar söz konusu olduğunda, çok hızlıdırlar.
Adından da anlaşılacağı gibi, videoları (filmler, klipler ve diğerleri) depolamak için kullanılır. Bir kullanıcı cihazından video sunucusuna eriştiğinde, videoları indirmeden ve kendi disk alanını kullanmadan izleyebilir. Video sunucuları denildiğinde akla ilk gelen herkesin bildiği YouTube’dir.
E-posta depolamak, e-posta göndermek, spam filtrelemek, e-postaları kategorilere ayırmak ve e-posta kullanımıyla ilgili diğer görevleri çözmek için kullanılır. Posta sunucularını kullanmanıza izin veren en önemli hizmetler arasında Mail, Yandex, Gmail ve diğerleri bulunmaktadır. Bu seçenek, kullanıcıların kişisel alan adlarında e-posta hesapları oluşturan barındırma sağlayıcıları tarafından da kullanılabilir.
Dosyaları depolamak ve FTP (Dosya Aktarım Protokolü) aracılığıyla uzaktan erişmek için kullanılır. Sunucunun amacına ve ölçeğine bağlı olarak, erişim İnternet veya yerel bir ağ üzerinden sağlanabilir. Bir web sunucusu söz konusu olduğunda, kullanıcılar tarayıcılarda çalışıyorsa, Filezilla gibi özel dosya aktarım yazılımı kullanmak en uygunudur.
DNS sunucusu, IP adresini kullanarak web site açabilir, dosya indirebilir ve sunucuya erişimle ilgili diğer işlemleri yerine getirir. IP adresleri ve alan adları arasındaki bağlantı DNS sunucuları tarafından sağlanır.
VPN sunucusu, kullanıcıların kişisel verilerinin şifrelenmesini ve korunmasını sağlayan sanal ağın çalışmasını sağlar.
Proxy sunucusu, İnternet’ten alınan bilgileri önbelleğe alarak, tekrar erişildiğinde, proxy sunucusu depolanan verileri kullanıcıya göndererek internete erişimi açık hale getirir ve internet bağlantısından tasarruf sağlar.
