Cep telefonu algısı, Nokia, Windows, Ericsson gibi markaların hayatımıza girişiyle başladı. İşin ilginç yanı ise bu isimlerin hiç biri telefon pazarında kalmadı. Mobil telefon algısı bu isimler tarafından şekil aldı ama kendi içlerinde kayboldular. Ayrıca ilk mobil cihazların çoğu windows ile çalışıyordu. Ardından o dönem symbian ile nokia windows’a göz açtırmadı. Android ve Apple hepsinden sonra gelip hepsini birden sildi yuttu. Nokia ve windows gibi rakipler alternatif bir şekilde birlik oldular ama Android ve iphone ekosisteminde unutuldular. Ericsson ve Nokia’nın minicik telefonlarla patlayan satış rakamlarına ulaştığı 2000’lerdeki telefon furyasını biliyoruz. Bu yazıda cep telefonu sevdası meselesini ve 2000 yıllarından gününüze kadar olanı biteni özetliyoruz.
Android ve Iphone karşısında Windowslu telefonlar üreterek kendini kurtarmaya çalışan Nokia windows ile sadece sonun başlangıcını yavaşlattı hatırladığımız üzere. Eğer tutsaydı, bu durum Windows Mobile’ın lehine de gelişebilirdi. Ama öyle olmadı ve Windows mobil pazardan kökten çıktı. Nokia’nın Windows’lu teşebbüsleri piyasada dokunsal işleri çok randımanlı bir şekilde yerine getiren IOS ve Android ile çalışan cihazlar varken kimsenin dikkatini çekemedi.
Android’e karşı direnen Nokia, bu duruma Windows işbirliği ile çözüm sunmaya çalıştı ve windows telefonlar sınıfında, Lumia serisini hayata geçiren Nokia dokunmatik telefonlar piyasasında, Androidli canavarlara rağmen güçlü cihazlar üretti. Aslında adından bir hayli bahsettirdi de. Çünkü Lumia serisi son teşebbüs dönemlerinde Nokia’nın ürettiği telefon serilerinin en iyilerini oluşturuyordu. Ancak bu çoğunlukla donanımsal anlamda böyleydi.
Yani;
Nokia’nın yeterli popülerliğe ulaşmasına engel olan asıl mesele ona hayat veren windows işletim sisteminin eksileri ve uygulama mağazasındaki uygulama azlığıydı. Nokia o dönem direkt Android’e entegre olsaydı tüm dünyadaki lider konumunu sürdürebilirdi belki. Düşünsenize o dönemde Lumia serisi Androidli olsaydı ne olurdu? Belki şu an Galaxy serisine rakip bir şey olabilirdi belli mi olur?
Android ve Apple kullanıcıları uygulama marketlerindeki onlarca uygulama ile haşır neşir olmayı, birini kaldırıp birini yüklemeyi çok sevmeye başlamıştı. Ama Nokia Android ile devam etmeyerek hayatının yanlışını yaptı. Ardından bir kaç tane değişik melez model üretti. Sonradan tam olarak androide geçtiler ama iş işten geçmişti. Bu süreç neredeyse 10 yıl sürdü ve herkes Nokia’yı unutmuştu bile. Oysaki şu an Lumia’nın androidli cihazlarından da bahsediyor olabilirdik. S22 ultra, S23 ultra gibi arama motoruna yazıp bakmayan var mıdır? Lumia X Gen1 işlemcili 2022 diye arayabilirdik belki de. Bu arada Nokia şu an yok mu ? Var tabii. Halen çok iyi telefonlar da üretiyor vaziyette üstelik! 🙂 O zaman sorun ne? Sanırım unuttuk.
Elbette ki bir telefonu telefon yapan ve temelde ona hayat veren işletim sistemidir. Ancak tek başına değil. Elinizde internet erişimi olmayan herhangi bir Android cihaz veya iPhone olduğunu düşünün. İnternet veya uygulamalar olmasaydı cihazlarımız ne derece eğlenceli olabilirdi ki? Olamazdı elbette. Bu bağlamda işletim sistemi tek başına kimsenin umurunda olmaz. E internetin olmadığını kim söylüyor? Artık o da var bolca.
Belki gün gelecek insanlar hangi işletim sistemini kullandığını bile önemsemeyecek. Facebook WhatsApp Instagram Pinterest Twitter olsun da hangi platformda olursa olsun! Değişen ne ki? Şimdiden popüler işletim sistemi sayısı 3 oldu bile. Ancak Windows ve Nokia pastada payı olan 4üncü bir alternatif sunamadı. Üçüncülük ise Huawei’nin Harmony işletim sistemli yeni işletim sisteminde. iPhone ve Android’e kıyasen Harmony gibi niceleri gelecekte ortaya çıkar mı sizce?
Telefon sayılmasa da ilk avuç içi cihazlar, yani özünde mobil cihazlar aslında hayatımıza Windows ile girdi. Bir çok markanın Windows ile çalışan mobil cihazları zaman içinde bin bir türlü telefon modelleriyle de doldu taştı. Aslında tam da o sıralarda, yani 90’larda çoğu insan cep telefonu denen asıl şeyi, Nokia ve Ericsson ile tanıdı. Biz mobil telefon algısını bu iki marka ile tanımaya başladığımızda, Windows’un akıllı cihazlarına da rakip olacak akıllı işletim sistemi Symbian, Windows’a göre çok daha pratik bir yazılım olarak Nokia ile doğdu. O dönemlerde Symbian ile çalışan telefonların uygulama yüklenebilir olduğundan da çok azımız haberdardık. Keza o zamanlar cepten interneti bırakın cepleri cepten çıkarmaya korkardik. Zaten mobil internet alt yapımızda müsait değildi. Ancak O zamanlarda bile dünyayı Symbian uygulamalar çılgınlığı sarmıştı. Onlarca web sitesinden paylaşılan sis. uzantılı programlar, önce bilgisayara, sonra hafıza kartına atılır daha sonra da telefona kurulurdu. Hatta internet evlerde bu kadar yaygın bile değildi ve bütün bu işler internet kafeler de yapılırdı. Deli gibi tema, oyun ve benzeri uygulamaları aradığım o günler hiç aklımdan çıkmıyor.
Aynı dönemlerde Windows ile çalışan hatta bazılarında harici kalem bulunan yüzlerce enteresan farklı modeller ve markalar piyasadaydı. Symbian işletim sisteminden bile daha ağır çalışan ve Nokianin popülerliği gölgesinde kalmış olan bu Windows tabanlı cihazlar hiç bir zaman yeterli popülerliğe ulaşamadı. Oysaki hem Symbian hem Windows binlerce uygulamaya sahipti. Ama bu durumda da yetersiz donanım veya verimsiz işletim sistemlerinden ötürü her iki işletim sistemi de yeterli pratikliği sunmuyordu. Dokunmatik modeller ise dokunarak değil bastırarak çalışıyordu. Daha çok basmatik de denebilirlerdi 🙂
Sonra bir gün telefon anlayışını bir anda değiştiren iPhone ve hemen ardından Android cihazlar kendini gösterdi. Ve tüm dünyadaki telefon algısı kökünden değişti. Bütün dünyada özellikle de dokunmatik telefon anlayışını ters yüz eden iPhone ile insanlığın iletişim teknolojilerindeki dönüm noktası başlamış oldu. Telefon teknolojileri bütün büyük isimlerin en çok önem verdiği teknoloji sektörüne dönüştü ve birbirinden performanslı cihazlar üretilmeye başlandı. Yüz binlerce uygulama ile donatılmış, Uygulama marketleri, pratik ve son derece hızlı tepki veren dokunmatik telefonlar ve çabucak indirilebilen uygulamalar sayesinde cep telefonlarının yükselişi başlamış oldu. Makinelerin yükselişi için de bu lazım zaten. (Yani insanlardan harmanlanacak bilgiler topluluğu)
Bu yükseliş maalesef bir çok dev firmayı tükenme noktasına getirip, bazılarını da tamamen unutturdu. Nokia ve windows bundan nasibini alanlar arasındaydı elbette. Ayrıca buraya kadar bahsettiklerim kabaca çoğumuzun bildiği şeyler. Samsung’un da kendi işletim sistemiyle devam edip Adnroid’e alternatif bir işletim sistemi çıkardığını biliyor muydunuz? Yanlış yolda olduklarını fark edip tam Android’e geçmeselerdi Nokia’nın kaderini paylaşabilirlerdi de! Başlangıçta pastanın en büyük kısmını Nokia ve Windows sundu. iPhone ve Android insanlara daha lezzetli bir başka pasta sundu ve şimdi standart oldular bile. Öyle ki, kendi içlerinde alt, orta ve üst segment telefonlar şeklinde sınıflandılar bile. Tabi buraya kadar olan tüm badireler atlatıldıktan sonra. Samsung, iPhone, Huawei, Xioami, Türkiye’den Casper, Vestel vb daha bir çok isim bu sektörde Türkiye’de başı çekenlerden
Hani cebinde beş kuruş parası olmayıp iPhone sahibi olmak diye birşey var. Aynı, işsiz güçsüzken çorabında Marlboro taşıyan abilerimiz vardı ya bir aralar onlar gibi işte. Hani insanlar deli gibi cep telefonlarına para harcıyor ya. Parası olan harcıyor en azından. Hatta satıcılar bu telefonları kimin alacağına da biliyorlar. Öyle ki üreticiler bizim satın alma davranışımıza dair yeterince bilgiye sahip. Böylece kişilerin gelir skalasına göre, kitleye uygun cihazlar çıkarıyorlar. Çünkü son zamanlarda bu pazar öylesine cozuttu ki. Artık en üst segment cihazları alamaz olduk. Ayrıca aslında, talep de bir yandan öylesine fazla ki, lakin insanlar kalkıp da 30 40 bin TL üstü paraları veremiyor. Tam da bu aşamada ortaya çıkan amiral gemisi katili denen orta segment telefonlar, 5 bin 10 bin 15 bin arası fiyat bandıyla orta direk kesimi hedefliyor. Ayrıca, bu ürünleri karşımıza reklamlarla da çıkarınca beynimiz yıkanıyor gibi oluyoruz. Ve reklamlar bu satın alma davranışımızı da şekillendiriyor, keza işin reklam kısmı da ayrı bir hikaye… O hikayenin de linki okumak isterseniz burada
Cep telefonlarının yapacaklarını merak ediyoruz! Özellikle de kameraları dikkatimizi çok çekiyor. 2000’lerde başlayan bu cep telefonu sevdası derken yine Nokia’nın kameralı telefon çıkarmasıyla başlayan kameralı cep telefonu çılgınlığı bize o dönem inanılması güç bir teknoloji gibi gelirken şimdi o telefonların günümüzdekilerin yanında ne kadar kabiliyetsiz olduklarını da biliyoruz. Çünkü o günlerde 1 MP ile prim yapan nice telefonu şimdi size bedava verseler kullanmazsınız. Çalışmazlar da zaten. 🤣 Çünkü günümüzde baştan çıkaran özellikleriyle dev ekranlı telefonlara alıştık. Her üst modelde daha fazla parlaklık ve daha fazla cazip kamera çözünürlükleri ve daha fazla daha yüksek özellikler. Tasarım ve elde tutuş gibi detayların bile üst ve orta segmenti var düşünün artık!
Bir telefonun ilk bakılan özelliği tabiki de kamera 🙂 Ancak telefonların kamera çözünürlüklerine çoğunlukla körlemesine aldanıyoruz. Aldanıyoruz da, yapıyorlar diye aldanıyoruz yani. Sonuç olarak çözünürlük arttıkça daha fazla detay demek değil mi? E bu da bence gayet geçerli bir sebep. Ancak öyle her 108 MP kamera sandığınız şey değil. Bazı modeller sadece 108 MP kamera var mı var demek için var. Yani evet yüzsekiz MP ama gündüz çekim yapmanız gerekir. Bu demekki 108 MP olan her cihaz beklediğiniz fotoğrafı çekmiyor. Hele ki gece çekimi işin içine girince kaliteli fotoğraf olayının MP büyüklüğü ile alakalı olmadığını da görüyoruz. Zaten 108 MP demek çekilen görselin kalitesini değil fotoğrafın baskı büyüklüğünü temsil eder. Yani asıl olay lensin kalitesi. 108 MP rastgele bir telefon kamerası 10 yıl önceki gerçek bir fotoğraf makinesi ile baş edemez mesela. Canon Fujitsu vs gibi markaların 2 3 bin liralık normal kameraları bile en iyi lensli 40 bin liralık cep telefonlarını bile gömebilir. Lakin bu çizgi neredeyse kapanmak üzere gibi bişi… Keza üst segment telefonların fotoğraf çekme kabiliyetleri, yazılım desteği ile sonuç açısından profesyonel kameralarla aynı gibi. Lakin bunu bizim gibi telefon kamerası kullananlar tam olarak teknik açıdan anlayamaz. Fotoğrafçılık ve profesyonel fotoğrafçılık bambaşka şeyler.
Yani olanları görüyoruz demek istiyorum. En iyi özellikler üst segment telefonlarda. İyi kamerası olan telefonlar genelde de üst segment veya orta segmentte en üst modeller de oluyor. Hatta bazen orta segmentte bile olmuyor. Örneğin yakın zamanda ben, Xioami mi 10t Pro almıştım. Başka bir arkadaşım da Xiaomi Redmi Note 11 pro almıştı. Bu iki Xiaomi telefonu kıyaslama şansımın olduğu için gerçek deneyimlerimi eklemek istedim. Keza Xioami (linkte bir yazı var) kendi içinde bir başka hikaye zaten. Her ikisinin kamerasını yan yana değerlendirdim. Xiaomi 10T Pro daha önceki model olmasına rağmen müthiş bir kameraya sahip. Orta üst düzey Gece kamerası ve oyun canavarı denebilir. Redmi Note 11 pro ise gece olayında çok yeterli değil. Yani ikisinde de 108 MP kamera var ama birisi amiral gemisi katili niteliğinde olduğu için 1 sene daha eski olmasına rağmen daha iyi sonuçlar alıyorsunuz. Ayrıca 10T Pro modelinin optik görüntü sabitleyicisi de cabası. Bu özelliğin (OİS) alacağınız telefonda olmasını mutlaka isteyin…
Hani talebe göre, optik yakınlaştırma bile optik görüntü sabitleme özelliğinin yanında gereksiz kalabilir. Lakin zoom önemli diyorsanız telephoto özelliği olan cihazlar ise genelde sadece en üst segment telefonlarda var. Fiyat performans ürünü olan orta segment ve orta üstü cihazlarda, en üst segment cihazlardaki deneyimi beklememek gerekiyor keza bunu en iyi kullanan bilir. Ne kadar köfte o kadar ekmek çok doğru bir söz.
Her markanın kitlelere yönelik modeller çıkardığını biliyoruz. Örneğin 30 bin lira üstü bazı modellere gücü yetmeyenler, aynı modelin alt serisini ve dolayısıyla birçok özelliğinin kırpılmış olduğu cihazları alıyor. Bu durumda örneğin 108 MP kameralı bir telefonun gece çekim yapan kalitede olmaması da kırpılan bu özellikler arasında. Veya optik sabitleyicinin olmaması da olabilir. Evet doğru bir şekilde kırparak keserek veya en üst segment modeller sunarak hep cazip şeylerle karşımıza çıkıyorlar bu da doğru…
Orta segment telefonlar bile kendi içinde amiral katili modellerini her sene güncelliyor. Çünkü orta segment cihazların çoğu da kullanıcısını memnun bırakacak düzeyde özelliklere sahip. Ve kullanıcılar da hali hazırda alışık olduğu serilerin daha fazla neler verdiğini görmek için hep daha yeni modellere yöneliyor. Teknoloji bağımlısı olduğumuz gerçeğini de göz ardı etmeyin. Yani hep daha yüksek modeller ve daha yüksek donanımlı cihazları aslında gerçekten seviyoruz. En üst segment veya orta segment kullanıcıları için de durum aynı. Hep daha iyiye.
Bir zamanlar iki dev rakip Nokia ve Windows mobile, Lumia’da birleşip Android ve Iphone cihazlara alternatif cihazlar ürettiler. Lumia serisiyle telefon sektöründeki kaderlerini yeniden şekillendirmeye çalışan Nokia ve Windows başarılı olacak gibilerdi. Ancak Android öylesine yaygın ve sürekli geliştirilen bir işletim sistemi ki neredeyse bütün cihazlara uyum sağlayabiliyor ve çok büyük bir kullanıcı kitlesine hitap ediyordu. Diğer bir yandan iPhone zaten kendi büyük kitlesini oluşturmuş ve inkar edilemeyecek kadar kararlı bir işletim sistemi. Teknoloji öylesine gelişti ki. Hepsi birbirinden özel donanım ve teknolojilerle son kullanıcıya ulaşıyor. Ve herkes bu cihazları kullandıkça daha çok seviyor. Markalar ise bu güçlü işletim sistemlerini arkalarına alıp hep iyiye ve daha iyiye gitmeye çalışıyor. Aralarına başka kimleri alacaklar belli olmaz. Ama hepside çok tutulan, sevilen ve çok güçlü cihazlara hayat verecek ve gittikçe daha da akıllı bir hal alacak işletim sistemleri olma yolunda ilerliyor. Şimdilik en popüler olanlar Android telefonlar ve iPhone. A ama gelecekte ne olur kimse bilmiyor.
