Geçen Ekim ayında Adana’da yine Irmak Hamamına giderken civarın mistik ve otantik görüntüsüne karşı koyamadım. Dolayısıyla e tabi fotoğraflarını çektim. Adana taş köprü civarı genel olarak Adana’nın en eski ve mistik yerlerindendir. Hatta Adana’nın en ikonik ve turistik bölgesi yine bu kesimler. Öyle ki tanıtımlarda genel olarak Adana taş köprü görselleri vardır. Bu arada onlarca yıldır çoğumuzun ağzına sakız olan Adana köprü başı otur saraya karşı, gel beraber gezelim dosta düşmana karşı türküsünde bahsedilen köprü, Adana taş köprüdür. Bölgeye indiğiniz an bölgenin kendine has antik enerjisini hissediyorsunuz. Modern mimariyle birlikte civarın çevresinde değişiklikler olmuş… Merkez camii Hilton vb diğer yapılar civarın çehresini modernleştirmiş.
Bu modern şehirleşme iyimi kötümü ayrı bir tartışma konusu. Bölgenin yaklaşık 20 yıl önceki ıssız virane halinden eser yok. Bölge 15 – 20 yıl önce çevre planlamasından nasibi almamış atıl bir bölge olarak duruyordu. Sonradan bir peyzaj çalışmasıyla bölge atıl görüntüden çıkmış. Şimdi gezmek için daha uygun ve güvenli bir halde. Nehir kıyısı zaten çok tenha ve riskli bir bölgeydi. Yani tek başınıza gitmek için güvenli değil. Şimdi ise daha güvenli
Adana Taş köprü Roma imparatoru Hadrianus tarafından yaptırılmış. Ve ardından birinci Justinianus tarafından Ciddi şekilde onarım görmüş. Ciddi şekilde onarıldığı bilgisinin detayları net değil. Savaş veya depremlerden sonra hasar almış galiba. Bunu turizm bakanlığından soruşturmak gerekiyor… Köprü ayrıca günümüzdeki genişliğine de yapılan bu restorasyonlardan sonra kavuşuyor. Edinilen bilgiye göre şu an ki yaklaşık 12 metrelik halinden 6 metre daha dar olarak yapmışlar. Ve binlerce yıl içinde buralarda hüküm süren yöneticiler (imparatorlar, padişahlar, paşalar, valiler vs. gibi) tarafından eklemeler yapılarak genişletilmiş. Köprünün yaklaşık 24 kemerinden 11’i görünmekte.
Geriye kalanları ise şehirleşmenin içinde toprak altında kalmış. Yani çarşının içinde aslında halen taş köprünün ayakları ve kemerleri hayatta toprak altında. Bu köprünün şehirleşmeyle birlikte toprak altında kalan kısmını tekrardan gün yüzüne çıkarmak herhâlde milyonlarca doları geçmiştir. Günümüzde köprünün her iki tarafındaki modern şehrin olmadığı dönemlerde bildiğiniz tarla ve nehrin aktığı kanal bile yokmuş. Taş köprüyle alakalı hiç bilmediğiniz efsaneyi şu linkten okuyabilirsiniz. Ve işte tarihin tozlu raflarından çıkmış o resimler
Alttaki resimlere bakınca beni bir şaşkınlık alıyor. Yüzlerce yıl önceki hali ve günümüzde halen ayakta duruyor olmasının verdiği bir şaşkınlık olabilir bu. Bu arada Tarihi Adana taş köprü resimlerinin ne kadar eski olduğunu bilmiyorum. Ama olsa olsa 100 yıllıktır diye düşünüyorum. minimum 2000 yıllık olduğunu göz önünde bulundurunca 1000 yıl öncesinde civarı kim bilir nasıldı. İnternetten bulduğum şu resimlere bir bakın.
Roma döneminden günümüze kadar ayakta kalmış olması demek gerçekten çok eski bir köprü olduğunu anlamına geliyor. Edinilen bilgilere göre 3500 veya 2000 yıllık olan bu köprü, halen işler durumda olan dünyanın en eski köprüsü. Dikkat: Dünyanın en eski işleyen köprüsü ‘dünyanın en eski köprüsü’ değil.
Aradan yüzlerce yıl geçmiş. Topraklarımızda hüküm süren nice sultanlar ve padişahlar restore etmiş. Restorasyonu yaptıran yöneticilerin kronolojik sıralaması şu şekilde
Harun Reşit, Harun Reşit’in oğlu olan 7’inci Abbasi Halifesi Memun III.Ahmet Kel Hasan Paşa ve Adana Valisi Ziya Paşa tarafından da değişik zamanlarda tamirat görmüştür. Bu üç onarımın yazıtları mevcuttur. Son onarım 1949 yılında yapılmış.
Taş köprünün Seyhan tarafındaki çıkışı işlek bir dörtyol ağzı. Çıkışta köprünün sağına doğru ırmak hamamına giderken nehir kıyısı boyunca ilerliyorsunuz. Göreceğiniz bu mini park Mürüvvet Kekilli Parkı. Videolar en sonda.
